In Memoriam Hora Vlam

 

__________________
"Lord, save us from the people that think they have all the answers, for they know not the questions."

This post has been edited 2 time(s), it was last edited by Untagonklik on 28-12-2013 at 05:42.

Wat maakt het overlijden van een mens toch soms zo aangrijpend? Is de oorzaak gelegen in het feit dat je je op dat moment beseft dat je zelf sterfelijk bent? Of komt het door het gevoel dat je de overledene nog zoveel meer had gegund? Is het misschien puur egoïsme: iemand waar je iets mee had is er niet meer?
Bij het overlijden van Hora weet ik het niet precies, het zal wel een combinatie van deze factoren zijn.

Feit blijft dat Hora er na 20 december 2013 niet meer is. En hij vertrok (uiteraard) op een manier die bij hem past. Nadat bij Hora een niet-behandelbare vorm van kanker werd geconstateerd werd op zijn verzoek zijn ziekte niet aan de grote klok gehangen. Hij wilde nog gewoon kunnen leven en schaken zonder het predikaat ziek.
Omdat hij de echt laatste fase van zijn ziekte wilde hij niet meer meemaken heeft hij er voor gekozen zijn leven vrijdag 20 december euthanasie te laten toepassen. Veel clubgenoten hebben in zijn laatste week nog afscheid van hem genomen, en dat stelde hij zeer op prijs.

Ik leerde Hora kennen toen ik zelf in de jaren 70 in Delft ging studeren. Hij woonde net als ik op studentencomplex de Krakeelhof, hij verhuisde later naar de Doelenstraat. We hadden voor onze gezamenlijke DSC-jaren nauwelijks contact, ik was toen een middelmatig schaker, en hij was een uitermate sterke schaker: zo was hij niet alleen een vaste gast op het Hoogoventoernooi, maar speelde daar heel vaak in meestergroep of reserve-meestergroep mee, met vaak goede resultaten.
Zoals Gerard al meldde: hij heeft een groot aantal titels behaald. Hij is niet alleen veelvoudig kampioen van DSC, daarnaast werd hij een aantal keer kampioen van Delft en HSB-kampioen.

Deze beschrijving doet echter geen recht aan de persoon die Hora was. In hem verliezen we een markante (volgens sommigen zelfs flamboyante) en zonder meer een unieke persoonlijkheid.
Want Hora was geen gemakkelijk - niet voor anderen, maar ook niet voor zichzelf - en daardoor een opvallend mens. Hij had duidelijke voorkeuren voor personen, en liet die vaak ook blijken.
Ook was hij een zeer fanatiek schaker, en kon zich bijvoorbeeld in zijn laatste week nog boos maken over onterecht verloren partijen. Zelfs het leven leek een spel dat je kon verliezen. Zo bromde hij afgelopen woensdag ontevreden dat hij nu niet ouder werd dan enkele leeftijdsgenoten waarvan hij toch echt had verwacht dat hij die zou overleven!

Maar ook zijn andere kant - zijn sociale kant - moet worden genoemd: hij speelde op de club zonder onderscheid des persoon vrije partijen, tegen de topspelers, maar ook tegen de minder goede spelers!
En toen Hora voor de vijfde keer kampioen van Delft werd zag hij af van zijn recht de wisseltrofee (het Bronzen Paard) te claimen, waardoor het in zijn bezit zou komen. Onder de voorwaarde dat het Bronzen Paard nooit meer door iemand zou kunnen worden gewonnen stelde hij het als wisseltrofee opnieuw aan de organisatie ter beschikking.

Hora, we zullen je missen!

Ted Barendse
Voorzitter DSC

__________________
"Lord, save us from the people that think they have all the answers, for they know not the questions."

This post has been edited 1 time(s), it was last edited by Ted on 22-12-2013 at 13:14.

Ik belde woensdag om een uur of tien om te vragen of het schikte dat ik die ochtend langs zou komen. Hij bleek al bezoek te hebben en antwoordde vrolijk dat meer schaakzielen meer vreugd betekenden. We hebben gedrieën, Herman Zonderland en Simon Broos waren op dezelfde tijd aanwezig, redelijk opgewekt met Hora kunnen praten. Het aangrijpende was/is voor mij om hem nog zo " goed" te zien in combinatie met het koude gegeven, dat hij binnen 2 dagen zou sterven en dat hij daartoe de moed had opgebracht.

Gerard

__________________
GB

Toen ik zo'n tien jaar geleden bij DSC kwam als prutser, leek Hora mij een intimiderende man waar je niet snel wat tegen zei. Daar kwam snel verandering in, want Hora's interesse voor andere zaken dan schaken was groot. Hij was, zoals Arend van Dop al zei, een belezen en erudiet man die je kon uithoren over allerlei onderwerpen - het liefst op een terras in de stad.

Later schaakten we toch tegen elkaar, vooral vluggertjes waarvan ik natuurlijk, en zoals het hoort, het merendeel verloor. Rond die tijd begon ik hem prutser te noemen, een idee zo belachelijk dat hij er hartelijk om kon lachen. Hij werd mijn vaste partner bij het kroeglopertoernooi.

Ik heb donderdag nog uitgebreid met hem kunnen praten en ben daar dankbaar voor, en heb bewondering voor zijn standvastigheid en karakter. De middag voor zijn dood klonk nog steeds zijn karakteristieke, luide lach.

__________________
http://inargenti.nl voor mijn muziek ♪

Hora Vlam

Toen ik in 1969 in Delft ging studeren had Taimanov het Hoogoventoernooi van 1970 gewonnen en in de aula van de TH werd door een aantal spelers een simultaan gegeven o.a Orbaan,Langeweg,Donner.Ik als huis-tuin en keuken schakertje had zich ingeschreven tegen Taimanov en werd in 10 zetten van het bord geveegd.Een journalist van de Delfsche Post sprak mij aan omdat ik de eerste speler was die opgaf.Mijn naam heeft nog in de krant gestaan.Maar daar zat Hora die Taimanov het vuur aan de schenen lag.Wat de uitslag was weet ik niet meer.
Daarna kwam ik Hora tegen in Stamminee achter een schaakbord.Hij heeft ook meegedaan aan het Kloksnelschaaktoernooi wat ik een aantal jaren heb georganiseerd en na twee kampioenschappen bedankte hij voor de eer,hij was te goed.
Een byzondere man is heengegaan,zijn bulderende lach in de Klok,zijn ogen die leken op die van Jack Nickolson.

Vaarwel Hora.

Bert van der Willik

Het overlijdensbericht van Hora Vlam, de rouwkaart, staat vandaag in de Volkskrant.

__________________
Als je de Dame bent in het schaakspel, sla dan maar flink om je heen
(Zie ook Rekenvout 125)

Hora Vlam

Wat zeg je tegen iemand wanneer je zeker weet dat je hem voor het laatst een warme handdruk geeft ten afscheid. Daar had ik me niet op voorbereid. Hoe kan je je ooit voorbereiden op een bezoek aan iemand die wacht op de dood in een Hospice, onmogelijk volgens mij. Maar ik wilde en moest gaan.

Bij binnenkomst trof ik toevallig Gerard Bilars, daardoor waren we in ieder geval samen. Na enige tijd kwam ook Simon Broos binnen. We troffen een Hora die we allemaal kennen, waar nodig serieus, goedlachs als er iets grappigs aan de orde kwam. Al met al was het een ontspannen ontmoeting. Hora wilde zelfs een goede gastheer zijn, zelf zijn stoel afstaan omdat er een te weinig was, koffie halen, terwijl dat gewoon geregeld wordt doo de vrijwilligers die daar werken.
Mooie verhalen gingen over tafel in de korte tijd dat we er zaten, de wereld bleek weer eens veel kleiner, Delft een dorp. Er bleken onderling toch weer wonderlijke lijntjes te bestaan, van mensen die we kenden, waar mensen gewoond hadden, wie we waar troffen in welke bar in de stad.

Op een opmerkelijk nuchtere wijze vertelde hij het waarom van zijn onvermijdelijk en in mijn ogen moedige beslissing om het moment van sterven zelf te bepalen.

Ik had nooit veel contact met Hora, spelen deden we nimmer tegen elkaar, hij speelde veel te sterk voor mij. Ik kon het niet laten om tegen Hora te zeggen dat ik het belangrijk vond dat er ook mensen op bezoek kwamen waarvan hij nog nooit gewonnen had. Een grote grijns verscheen op zijn gezicht.
Aan de bar troffen we elkaar wel. Daar hoorde hij mij ooit enthousiast vertellen over het boek 'Het paneel van Vlaanderen' van de schrijver Arturo Perez Reverte. Ik beweerde dat eenieder die dat boek leest, gaandeweg het lezen, naast hem een schaakspel zet om de schaakpartij waaromheen de roman geschreven is, mee te kunnen spelen. Dat fascineerde hem. Ik leende hem het boek, waardoor we elkaar na lezing meer spraken. Ook hij speelde de partij mee. Afgelopen woensdag ontboezemde hij mij dat hij zelfs een tijdje dacht dat er een fout in die partij zat. Na eindeloos gepuzzel kon hij er toch geen ontdekken. Ik geloof niet dat hij het een geweldig boek vond.
De avond dat hij het boek mee naar de club nam om het mij terug te geven, was ik er niet. Hij had het in een van de kasten gelegd, met het idee, dat komt volgende week wel. Uiteindelijk hebben we weken gezocht eer het boek weer boven water kwam. Hij dacht tot afgelopen woensdag dat ik zijn versie van het een en ander niet geloofde. Wat niet zo was, ik geloofde in de oprechtheid van zijn verhaal, het was al met al een beetje domme pech geweest, niks meer, niks minder. Ik ben blij dat ik hem dat nog wel duidelijk kon maken.

Uiteindelijk bij het definitieve afscheid zei ik tegen hem, het floepte eruit zoals je een intuïtieve schaakzet doet: 'Ik vind het fijn je gekend te hebben, sterkte aanstaande vrijdag.'

__________________
www.zonderland.nl

Van der Sterren - Hora Vlam, Hoogovens 1982

__________________
"Lord, save us from the people that think they have all the answers, for they know not the questions."

This post has been edited 7 time(s), it was last edited by Corniel on 27-12-2013 at 15:48.

De bovenstaande partij alsmede een andere partij waar Hora erg trots op was zijn door Wybe Sierksma met Rybka geanalyseerd. Bij deze de partijen en bijbehorende analyses.

__________________
Doch dyn plicht en lit de lju mar rabje.

Toespraak bij de crematie van Horatio Vlam door Wybe Sierksma

Toespraak bij de crematie van Horatio Vlam op 27 december 2013

Onze vriend Horatio Vlam is er geweest. Hij is op deze aarde geweest, 71 jaar lang, en toch veel te kort, en dat hebben we geweten ook. Op 17 oktober van dit jaar vergezelde ik hem naar de Daniel den Hoed kliniek in Rotterdam, waar hij het definitieve oordeel te horen kreeg van de chirurg. Hora est: je tijd is om. Hij wreef even met zijn hand over zijn ogen en ging weer over tot de orde van de dag. In de tram zei hij: Het is allemaal een vreemd idee. Ik zal niet meer weten wie er volgend jaar wereldkampioen voetbal wordt. Het ging natuurlijk niet om dat voetbal.

Vele adjectieven zijn op Hora van toepassing: markant, uniek, authentiek, intelligent, scherpzinnig, eigenzinnig, eigenwijs, altijd zichzelf. Hij weigerde zich aan te passen. Ook het moment van zijn dood koos hij zelf.

Vader Vlam was boer, kweker van tulpenbollen in Warmenhuizen. Aan Arend van Dop heeft hij verteld dat zijn vader rode kool en boerenkool verbouwde; volgens Arend was zijn vader dus een kolenboer. Waarschijnlijk deed hij beide. Hij verkocht zijn bollen op de beurs in Haarlem. Na de beurs dronk hij altijd koffie bij de Hema. Moeder Vlam was tien jaar jonger, studeerde rechten in Leiden, en dronk om de een of andere reden precies op dezelfde dag van de beurs ook koffie in Haarlem, ook bij de Hema. Na een tijdje trok vader Vlam de stoute schoenen aan, raakte met moeder aan de praat, stuurde haar een paar hartstochtelijke brieven, en vroeg moeder Vlam ten huwelijk. Ze trouwden. Denk maar niet dat dat standsverschil gewoon was in die dagen. In 1942 werd er een jongetje geboren. Zijn moeder noemde hem Horatio. Dat kan geen toeval geweest zijn. In Shakespeares toneelstuk Hamlet is Horatio in het begin de bij uitstek rationele vriend en raadsman van Hamlet, later meer de verteller. Hora was een zeer rationeel en scherpzinnig mens, helder tot aan zijn dood toe, en een goed verteller. Ik denk niet dat je gedetermineerd bent door je ouders, maar stel je maar eens een boer voor die kan formuleren als een jurist. Dan krijg je geen gemakkelijk iemand tegenover je.

Een maand voor zijn dood zag ik voor het eerst fotos van zijn vader en zijn moeder. Waar hij die doordringende blik vandaan had (hij keek dwars door je heen, hij had wel iets van Jack Nicholson) kon ik niet achterhalen, maar die diepliggende ogen had hij in ieder geval van zijn moeder.

Horatio bleek vele talenten te hebben. Rond zijn twintigste liep hij de 100 meter in 10.6 seconden, en kwam uit in vele internationale wedstrijden, in zijn HTS- en militaire diensttijd.
Dat hij goed kon schaken weten we allemaal. In 1982 leerde ik Hora kennen. Mijn toenmalige vriendin, een oude vlam van Hora, stelde me aan hem voor in Wijk aan Zee. Dat is leuk, zei ze, jullie zijn allebei schakers. Ik wist wel beter: Hora was een schaker en ik was een prutser.

De meestergroep van het Hoogovens toernooi in 1982 werd gewonnen door Peter Scheeren en Stefan Kindermann met 6,5 uit 9.
Van der Sterren werd 3e met 6 punten. Hora werd laatste met 2 uit 9. Maar na het toernooi las ik een artikel in Schaakbulletin, waarin gesteld werd dat Hora grote invloed had gehad op de einduitslag. Zijn strategisch inzicht werd geroemd. Tactisch kwam hij nog wel eens wat tekort, dat vond hij zelf ook. Hij overspeelde in het begin van het toernooi Scheeren, maar liet hem eerst ontsnappen en verloor uiteindelijk nog. In de 6e ronde won hij van Van der Sterren in een prachtige partij. In de 8e ronde kwam hij heel goed te staan tegen Kindermann, maar liet hij zich in wederzijdse tijdnood flessen.

We werden vrienden. Waarom weet ik niet precies. Vriendschap hoef je niet te verklaren. Als ik bij hem thuis kwam stond er altijd een fles wijn op tafel met 2 glazen, een schaakbord en een bord pelpindas. Als hij bij mij kwam, dan moest eerst de video met de Mariachi muziek van Linda Ronstadt in de recorder. Later mocht hij niet meer komen, want mijn Argentijnse (inmiddels ex-) vrouw kreeg een keer ruzie met hem over de precieze ligging van een of ander kanaal tussen Brazilië en Argentinië.

Hora was een bijzonder mens. Zijn gevoel voor humor (veel woordgrappen) en bijzondere lach zullen me altijd bijblijven. Hij had een zeer brede belangstelling. Hij was een fanatiek krantenlezer, sowieso een gepassioneerd lezer. Je kunt hem gerust erudiet noemen. Op het gebied van geografie was hij onverslaanbaar, hij hield van politiek, economie en geschiedenis en wist veel van volkenkunde. Dat sprak mij als niet-weters-socioloog erg aan. We waren fanatieke lezers. We leenden elkaar boeken, zei Hora altijd. Ik liet dat maar zo. Ik heb in die 30 jaar misschien een boek of tien van hem geleend, terwijl hij mijn hele boekenkast leende: Vargas LLosa, Garcia Marques, V.S. Naipaul, Coetzee, Zafon, Murakami, en noem ze allemaal maar op. We waren het erover eens dat Elsschot en Nescio de beste Nederlandse schrijvers waren. En Hermans natuurlijk. Afgelopen jaar nog leende hij De Ontdekking van de hemel van Mulisch van me. Hij vond het wel aardig omdat het over de vriendschap tussen Mulisch en Donner ging, maar hij vond Mulisch een opschepper. Epateren met kennis, dat deed Mulisch, en je kon niet verifiëren of al dat geschrijf over astronomie klopte.

Hora had een hekel aan opscheppers. Ook had hij zeer uitgesproken meningen over veel onderwerpen. Hij had ook zeer uitgesproken voor- en afkeuren ten aanzien van mensen. Soms was de spanning te snijden. Ik denk dat veel mensen wel bang voor hem waren, voor zijn scherpe geest en tong. Hij kon heel heftig discussiëren. Toch vond ik hem een beminnelijk mens.

Uiterlijk vertoon was hem vreemd. Hij had een paar truien, een paar overhemden, en dat was het. Hij hield niet van consumentisme. Dat zat hem ook wel eens in de weg. Pas een maand voor zijn dood beschikte hij eindelijk over de computer die hij al heel lang wilde hebben.

Hora was in Delft lid van de PSP. Toen hij de vrouwen van de CPN mooier vond, werd hij daar ook lid van. Toen de kameraden hem achter een stalletje van de PSP betrapten, werd hij officieel geroyeerd. De ware liefde is hij op de een of andere manier nooit tegengekomen.

Wat we gemeen hadden was reizen. In de jaren 80 van de vorige eeuw maakte Hora twee grote reizen. De eerste begon in Pakistan, in Islamabad, op weg naar het Karakoram gebergte, uitloper van de Himalaya. Via de Hunza vallei naar de Khunjerab pas (4700 meter hoog), waar hij China binnenging. De chauffeur reed zo hard dat in een scherpe bocht het bagagerek van het dak donderde. Iedereen moest in het ravijn zijn spulletjes maar bij elkaar zoeken. Hij reisde heel China door naar Beijing en kwam terug met de Trans-Siberië Express. Aan de Chinese kant van het Karakoram gebergte ligt volgens Hora het mooiste plekje van de wereld. De enige plek waar hij wel een foto van had willen hebben. Toen ik op de dag van ons afscheid wat fotos van de Hunza vallei op internet voor hem opzocht, lachte hij me uit en zei: Daar heb je hem weer, denk je nou heus dat daar een foto van is. Ik zei: Nee, natuurlijk niet, maar ik denk dat dit er misschien een beetje op lijkt. Tot het eind toe hebben we gekibbeld. Maar het leek er inderdaad een beetje op, zei hij nog.

Ook maakte hij een lange reis door Zuid-Amerika, waarbij hij Peru (Cusco en Machu Picchu), Bolivia, Argentinië en Brazilië bezocht. Per boot ging hij naar de Peruviaanse plaats Iquitos. Onderweg werd de boot aangehouden door guerrilleros van de Tupac Amaru. Die vroegen tol. Iedereen moest zijn paspoort inleveren, maar Hora deed dat niet. Hij stapte op een guerrillero af, maakte in zijn goede Spaans een praatje en kwam ermee weg. In Brazilië ging hij een keer met een vrouw naar huis, maar hij bedacht zich en ging weer terug naar het feest op het plein. Toen hij daar bij zat, kwam de vrouw met vijf stevige kleerkasten van kerels verhaal halen. Toen ze echter zag dat hij daar zat met een lelijke vrouw, kreeg de eerste vrouw medelijden en lieten de mannen hem met rust. In Argentinië danste hij de tango met een nicht van Videla, maar toen waren de generaals gelukkig al weg. Hij danste graag.

Horas Grand Tours beperkten zich dus niet tot Europa. Vlak voor zijn bestraling begon deden we nog een petit tour naar Friesland, waar we o.a. Workum, Hindeloopen en Sneek aandeden. Hij was nog nooit in Friesland geweest. Het viel hem een beetje tegen, maar de omstandigheden vielen ook niet mee. De Mexicaanse liederen van Linda Ronstadt waar we in de auto naar luisterden, vond hij waarschijnlijk het mooiste. Hij zong steeds mee.

Hora kon goed zingen, hij zong ook in Sonnevanck in Wijk aan zee, als de wijn en het bier rijkelijk hadden gevloeid. Nederlandse, Ierse en Spaanse liederen, hij kende er ongelofelijk veel.

De laatste jaren deed Hora niet meer mee in Wijk aan Zee. Wel gingen we samen altijd een dag rondkijken en naar het commentaar luisteren. Lex Jongsma probeerde eens een lange tactische variant op het bord te brengen. Hij zei: En dan gaat dat eraf, en daarna dat, daarna dat. Naast mij klonk plotseling de stem van Hora door de zaal: Je moet niet kijken naar wat eraf gaat, je moet kijken naar wat er overblijft. De zaal lachte.

Tijdens ons afscheid zei ik: Ik zal aan je denken. Hora: Ik ook aan jou, maar ik weet nog niet hoe ik er na vrijdag over denk. Twee atheïsten die het ook niet wisten. Het blijft een mysterie, zei ik. Hij knikte.
There are more Things in Heaven and Earth, Horatio, than are dreamt of in your Philosophy. Misschien.

Waarschijnlijk is het allemaal onzin, maar ik vind het troostrijk om te denken dat hij nu in de schakershemel vluggertjes zit te spelen tegen Lex Jongsma en af en toe een grootmeester verslaat. Daarna gaan de flessen wijn open, het Mariachi orkest zet in en Hora zingt Cielito lindo.

Vaarwel goede vriend, rust maar.

Wybe Sierksma

__________________
"Lord, save us from the people that think they have all the answers, for they know not the questions."