Delftse SchaakSite - Rekenvout

121: De onzichtbare combinatie

Ditmaal een paar heel mooie combinaties. Met name als van twee sterke spelers de ene speler een spectaculaire zet niet voorzag, is er kans op combinaties, die in een lijstje komen als "De mooiste ...".

Een stelling uit de partij Tatai - Karpow, Las Palmas 1977. Deze werd destijds alom gepubliceerd.



Zwart aan zet. Wit is in het defensief maar lijkt het te houden. Zijn volgende zet zal Pe3 zijn. Tatai was een zeer sterke speler, maar de volgende zwarte zet moet hij niet gezien hebben. Als ik wit gehad had, zou ik van mijn stoel zijn gevallen van verbazing. 23..., Dd4-d3!;
Op 24. Pe3 volgt Dc2: 25. Pc2:,Lb2:-+ .
Tatai speelde 24. e2xd3, er volgde e4xd3+; 25. Ke1-d2, Te8-e2+; (ook dit niet voorzien?) 26. Kd2xd3, Tc8-d8+; 27. Kd3-c4, Te2xc2+; 28 Kc4xb4, Tc2-d2; 29. f2-f3, Lg7-f8+; 30. Kb4-a5, Lg4-d7 en wit gaf op. Op 27. Ld5+ was Td5: 28. Kc4,Tc2:+ 29. Kd5:,Lf3+ gevolgd.

Voor Tatai was de combinatie onzichtbaar, tot hij op het bord kwam. Hij miste Dd2, dat achteraf nog de beste kans lijkt. De speler voor wie de combinatie onzichtbaar was, moet de verrassing verwerken. Lastig is dat de klok bij je elleboog jouw bedenktijd wegtikt. Juist dan wordt fout op fout gestapeld.
Ik heb ervaring ermee, ik zie wel eens iets over het hoofd, als de stelling me boven de pet gaat.


Is de onzichtbare combinatie een kwestie van tijdgebrek?
Hebben partijspelers te weinig tijd om de belangrijke zetten alle goed te bekijken? Dat is een van de aardigheden van het schaken: je leert goed met beperkte tijd omgaan, en voor wat je niet kunt berekenen vertrouw je op je intuitie. Ergo: Het bestaan van onzichtbare combinaties is een gevolg van de beperkte bedenktijd.
Een logische gedachte. Als die juist is, komen bij correspondentieschaak zonder computers geen onzichtbare combinaties voor.



Wit kan 1. Te6xc6 spelen, maar Lf6-d4+ (aftrekschaak) wint het stuk terug. Daar heeft zwart op vertrouwd. Er volgde 2. Lb3-f7! en dat had zwart dan maar even gemist. Uit! (2..., Tf7: 3. Ke2,Lc5 4. Lc5:,bc5: 5. Tf8 mat).
Bij correspondentieschaak, toen nog zonder computers, hadden ze toch tijd genoeg om dat te zien.
Het is maar een voorbeeld uit vele. Tijdgebrek lijkt niet de enige en mogelijk zelfs niet de belangrijkste oorzaak van de onzichtbare combinatie.


In de volgende stelling zocht ik lang naar een winnende combinatie. Wit is aan zet.

Dg3 ligt voor de hand, want Tg3: ontpent de toren - Te8: mat - maar zwart speelt natuurlijk Dh6:+! Dg3 wint dus niet. Maar wat dan wel? Zoeken, zoeken, zoeken naar iets anders voor wit (zit er een foutje in de gepubliceerde stelling?).

Duras had er geen moeite mee in zijn partij tegen Spielmann in San Sebastian 1912. 1. Df3-g3!, Dd6xh6+; 2. Dg3-h3! (oh!), Dh6-d6 (herneemt de penning - hij moet wel); 3. Kh2-h1!, Kh8-g8; 4. Te5xe8+, Kg8-f7; 5. Te8-h8, en zwart gaf op.
Combineren konden ze wel 100 jaar geleden. Prachtig!
Maar hoe komt het nu dat ik die combinatie mis?


Ik vrees dat schakers niet alleen onzichtbare combinaties missen, maar soms zelfs eenvoudige zetten. Grootmeesters en meesters hebben vrijwel alle taktische en strategische motieven wel eens gezien. Desondanks beschreef Herr Doktor Tarrasch bij sterke schakers de ziekte Amaurosis Scacchistica. Dat klinkt wetenschappelijker dan schaakblindheid; alle schakers hebben er wel eens last van en het is nog besmettelijk ook.
Onzichtbare combinaties en meer platvloerse vormen van Amaurosis Scacchistica komen op alle niveaus voor. Wie zou in de volgende stelling in vredesnaam met zwart aan zet - in alle rust - overzien dat wit iets dreigt op h7?



Het antwoord is Kramnik - op het toppunt van zijn kunnen!

Als u weer eens een onzichtbare combinatie is overkomen: het gebeurt iedereen.
Niet getreurd, nieuwe ronde - nieuwe kansen!

de Delftsche SchaakClub
de grootste, actiefste en gezelligste schaakclub van Delft

jeugd [ma 18:30-20:00]
Er is op 5 niveau's schaaktraining. Daar­na is er competitie, of een van de vele andere activiteiten.

senioren [ma 19:45-01:00]
De grote interne competitie heeft schakers van elk niveau. Ook zijn er veel andere activiteiten.

copyright
© 2002-400 Delftsche SchaakClub

powered by
WoltLab GbR, Tjip BV & 2B Insite

software
FirstClassWebsite v1.6.1124.1
DSS v2.9.0701.1
WoltLab Burning Board
GNU WebChess

statistieken
Nedstat Basic  nedstat

disclaimer, privacy politiek, sitemap