Delftse SchaakSite - Rekenvout

107: Patroonherkenning

In aflevering 106 (AxiomA 34) stond bijgaande stelling uit de slotronde van de Hoofdklassecompetitie 1966-1967, en de vraag was daarnaar te kijken en een goede zet aan te geven.



Het idee is dat een meester of grootmeester vrij snel tot de winnende zet komt. Ook een natuur-talent met de meestertitel of meer in de ransel moet de winnende zet vinden. Een wat zwakkere speler moet die karakteristieke positie, dat karakteristieke patroon een keer gezien hebben en herkennen, wil hij tot de winst komen. Een wat zwakkere speler die dat thema nooit gezien heeft, vindt de winnende constructie niet en een speler met een slecht geheugen herkent hem niet. Althans: dat is het idee, mede gebaseerd op ‘Het denken van den schaker’ van A.D. de Groot.

Bij wijze van experiment legde KM de stelling voor aan Herman Grooten, aan Joost Michielsen en aan Michiel van Wissen. Het was in de pauze tussen de twee helften van de schaaktraining, dus een verre van ideale experimenteeromgeving, maar beter dan niks. Wat zagen ze? Zij bekeken kort 1.c6, maar na enkele minuten waren zij het erover eens dat ‘dit is het niet en dat is het ook niet’. Toen kwamen ze met de opmerking ‘hoe maak je de h-pion vrij’, en dat is de goede vraag! Met de hint die ik gaf - de tijd in de pauze is eindig - waren deze 7000 Elopunten tezamen er na vijf minuutjes uit.

Enkele andere spelers uit de eerste trainingsgroep kwamen niet tot een tweede gedachte.

Interessant is de vraag wat een computer zou ‘zien’. Dat doen we dus bij wijze van tweede experiment. Crafty® werd daartoe ingeschakeld. De computer doet niet aan Kijk-es-even-rustig-patroonherkenning en gaat meteen dom rekenen. Hij besluit eerst 1.c6 eens te bekijken, wendt zich snel tot 1.Lxe6, maar keert zich snel daar vlug kokhalzend vanaf, althans: daar doet het aan denken. Crafty geeft de uitvoer fail-low, in humane taal: dát izzem niet!
Na 2 seconden is hij weer terug bij 1.c6 . Hij analyseert, de stelling wordt niet slechter maar ook niet beter en na 14 seconden komt het idee om iets anders te proberen.
Gekozen wordt voor 1.Kf3, waarop zwart volgens Crafty met 1...Pd4+ antwoordt. Weer zien we het beeld dat tijdens de computeranalyse de omvang van het witte voordeel (ongeveer 2,75 pion) niet kleiner maar ook niet groter wordt, en weer 14 seconden later kijkt hij verder.
Crafty is dan 30 sec. bezig en verzint 1.Lxc7 Pxc7; ogenblikkelijk gevolgd door 1.Lxc7 Pxc7 2.g4! Crafty is daar dan ook niet meer vanaf te brengen. De pluswaarde wordt meteen 3 pionnen, slingert nog even en convergeert uiteindelijk naar 3,22 pion als Crafty na 18 minuten besluit dat dát de zet zal zijn: hij voert fail-high uit, oftewel: 1.Lxc7: Dátizzemwel! Crafty broedt dan nog door, ‘Kijk nog es even rustig’, om na 2 uur en 10 minuten in hoger beroep tot een ongewijzigd oordeel te komen.

Crafty kijkt dus naar ongeveer dezelfde zetten als wij (grappig voor een domme rekenaar) en komt er veel sneller uit dan een zeer sterke speler.

Om patronen te trainen is spelen een van de essentiële hulpmiddelen. Vandaar dat Teun Timmerman en KM twee jaar geleden in de zomervakantie twee partijen speelden om te trainen (uitslag tweemaal ½-½), en Corniel Nobel en KM deze zomer eentje (die was voor KM). Goed om patronen op te halen. Uit een analyse van een van deze partijen:



Rekengoedje: Welk patroon moet de zwartspeler zich dan herinneren?

Gelukt? 1...Lg2+ 2.Txg2 Tb1+ uit! Gezien? U bent helemaal in vorm!

Acknowledgement
Mijn dank gaat uit naar een anonieme redacteur die een eerdere versie van de combinatiestelling opblies met een onvoorziene krachtzet.

de Delftsche SchaakClub
de grootste, actiefste en gezelligste schaakclub van Delft

jeugd [ma 18:30-20:00]
Er is op 5 niveau's schaaktraining. Daar­na is er competitie, of een van de vele andere activiteiten.

senioren [ma 19:45-01:00]
De grote interne competitie heeft schakers van elk niveau. Ook zijn er veel andere activiteiten.

copyright
© 2002-400 Delftsche SchaakClub

powered by
WoltLab GbR, Tjip BV & 2B Insite

software
FirstClassWebsite v1.6.1124.1
DSS v2.9.0701.1
WoltLab Burning Board
GNU WebChess

statistieken
Nedstat Basic  nedstat

disclaimer, privacy politiek, sitemap